Mężowie i żony, czyli uwag kilka o dwu „matrymonialnych” paszkwilach staropolskich z XVII stulecia (PDF 4,64 MB)

Abstrakt

W artykule przeanalizowano siedemnastowieczne wiersze polskie,
których tematem są matrymonialne perypetie staropolskich wdów
i wdowców. Bohaterami literackimi utworów są mężczyzna i kobieta, których pierwowzorami byli przedstawiciele znaczących rodów
magnackich XVII wieku. Zauważono, że ta sama sytuacja życiowa
(strata kolejnych małżonków i pragnienie wejścia w kolejny związek małżeński) inaczej jest ujmowana w wierszu przedstawiającym
bohatera męskiego niż w utworze prezentującym kobietę. Paszkwil
na mężczyznę jest łagodniejszy, a kobietę zdecydowanie poniża się
i potępia, co jest związane z normami obyczajowymi, panującymi
w patriarchalnym społeczeństwie Rzeczypospolitej szlacheckiej.